Phì đại tuyến tiền liệt có lây không? Nguyên nhân và các triệu chứng của bệnh

Trong cuộc sống hàng ngày, sức khỏe tuyến tiền liệt thường bị xem nhẹ, đặc biệt là tại nam giới trung niên và cao tuổi.

Một trong những vấn đề phổ biến nhất liên quan đến tuyến tiền liệt chính là phì đại tuyến tiền liệt, gây nhiều phiền toái trong sinh hoạt cũng như ảnh hưởng tới sức khỏe tổng thể.

Một câu hỏi thường gặp và gây nhiều tranh cãi là: phì đại tuyến tiền liệt có lây không.

Bài viết này sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về bệnh lý này, nguyên nhân, cách phân biệt và các biện pháp phòng tránh hiệu quả.

Giới thiệu chung về bệnh phì đại tuyến tiền liệt

Định nghĩa

Phì đại tuyến tiền liệt là tình trạng tuyến tiền liệt tăng kích thước một cách bất thường, gây cản trở dòng chảy của nước tiểu từ bàng quang ra ngoài cơ thể.

Bình thường, tuyến tiền liệt là một phần của hệ sinh dục nam, nằm dưới bọng đái, bao quanh niệu đạo.

Khi tuyến tiền liệt lớn lên, nó có thể làm nghẽn hoặc ép niệu đạo, dẫn đến các vấn đề về tiểu tiện.

Nguyên nhân gây phì đại tiền liệt tuyến

Nguyên nhân chính xác gây ra bệnh phì đại tuyến tiền liệt vẫn chưa hoàn toàn rõ ràng, tuy nhiên các yếu tố sau đây được xác định là có liên quan:

• Lão hóa: Tuổi tác càng cao, nguy cơ phì đại tuyến tiền liệt càng tăng do sự thay đổi nội tiết tố, đặc biệt là giảm testosterone và tăng testosterone dạng hoạt động.
• Mãn dục nam: Ở nam giới sau tuổi trung niên, hormone thay đổi làm tăng khả năng tuyến tiền liệt tăng kích thước không kiểm soát.
• Di truyền: Có tiền sử gia đình mắc bệnh lý về tuyến tiền liệt, khả năng mắc bệnh sẽ cao hơn.
• Lối sống không lành mạnh: Thiếu vận động, chế độ ăn uống không cân đối, stress kéo dài làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Bệnh nền khác: Một số bệnh lý như béo phì, tiểu đường, rối loạn nội tiết tố cũng là yếu tố thúc đẩy sự phát triển của bệnh.

Triệu chứng phổ biến của bệnh

Việc nhận biết sớm các biểu hiện của bệnh phì đại tiền liệt tuyến là điều vô cùng quan trọng để có thể xử lý kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là các triệu chứng phổ biến thường gặp:

• Triệu chứng đi tiểu rắt, hay buồn đi tiểu vào ban đêm, giảm lực dòng tiểu.
• Tiểu không đều, tâm trạng không thoải mái khi đi vệ sinh.
• Cảm giác mót tiểu liên tục, đôi khi có cảm giác chưa thoát hết nước tiểu.
• Đau hoặc nóng rát khi đi tiểu, đặc biệt khi bệnh đã tiến triển nặng.
• Tiểu ra máu hoặc có mủ, mùi hôi bất thường từ nước tiểu.
• Bí tiểu cấp hoặc mơ hồ, trong trường hợp nặng có thể gây viêm bể thận hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu.

buồn đi tiểu vào ban đêm ở người bệnh tiền liệt tuyến

Phì đại tuyến tiền liệt có lây không?

Phân tích khả năng lây nhiễm của bệnh

Đây là câu hỏi phổ biến, khiến nhiều người băn khoăn.

Trước hết, cần hiểu rõ, phì đại tuyến tiền liệu không phải là một bệnh truyền nhiễm hoặc lây qua tiếp xúc trực tiếp thông thường như virus cúm hay các bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Nguyên nhân chính của bệnh liên quan đến quá trình thay đổi nội tiết tố và tuổi tác, vốn là quá trình sinh học tự nhiên của cơ thể.

Vì vậy, không có bằng chứng thực nghiệm nào cho thấy bệnh này có thể lây từ người sang người thông qua tiếp xúc hàng ngày như chạm, bắt tay, hay dùng chung vật dụng.

Điều này có nghĩa, bạn không cần phải lo lắng về khả năng nhiễm bệnh thông qua các hoạt động sinh hoạt thông thường, và phương thức lây truyền của bệnh không thuộc dạng truyền nhiễm.

Sự khác biệt giữa bệnh lý phì đại và các bệnh lây truyền qua đường tình dục

Tuy nhiên, trong số các bệnh lý của tuyến tiền liệt, có một số liên quan đến nhiễm trùng, viêm nhiễm – ví dụ như viêm tuyến tiền liệt.

Các bệnh này có thể lây qua đường tình dục hoặc từ các hình thức tiếp xúc khác. Nhưng cần phân biệt rõ, đó là các bệnh nhiễm trùng gây viêm, không phải là phì đại tuyến tiền liệt tự nhiên do tuổi tác.

Viêm tuyến tiền liệt, đặc biệt là dạng cấp tính, có thể lây qua giao hợp không an toàn hoặc qua tiếp xúc với dịch bệnh nhiễm trùng.

Ngược lại, phì đại tuyến tiền liệt hoàn toàn khác biệt và không có khả năng lây lan qua các con đường đó.

Phương pháp chẩn đoán và phân biệt bệnh

Các xét nghiệm và kiểm tra cần thiết

Việc chẩn đoán xác định chính xác về phì đại tuyến tiền liệt để có biện pháp xử lý phù hợp là rất cần thiết. Các phương pháp xét nghiệm thường được bác sĩ sử dụng bao gồm:

• Khám lâm sàng: Đo kích thước tuyến tiền liệt qua trực tràng.
• Xét nghiệm nước tiểu: Phát hiện các dấu hiệu nhiễm trùng hoặc sỏi thận.
• Siêu âm tuyến tiền liệt: Giúp định lượng kích thước, đánh giá cấu trúc và xác định các biến đổi bất thường.
• Uốn cong niệu đạo hoặc nội soi tuyến tiền liệt: Thường dùng trong các trường hợp cần xem xét kỹ lưỡng hơn.
• Phân tích máu: Đo chỉ số PSA (Prostate-Specific Antigen) để loại trừ ung thư tuyến tiền liệt.
• Các xét nghiệm chức năng thận: Để đánh giá ảnh hưởng đến hệ tiết niệu tổng thể.

Đo chỉ số PSA chẩn đoán bệnh

Các xét nghiệm này giúp bác sĩ có hình ảnh toàn diện về tình trạng hiện tại của tuyến tiền liệt, phát hiện sớm các biến chứng hoặc các bệnh lý đi kèm như ung thư hoặc viêm tuyến tiền liệt.

Phân biệt giữa phì đại tuyến tiền liệt và các bệnh lý khác như viêm tuyến tiền liệt hay ung thư tuyến tiền liệt

Đặc điểm phân biệt chủ yếu dựa vào triệu chứng lâm sàng, kết quả cận lâm sàng và các yếu tố nội tiết. Trong đó,

• Phì đại tuyến tiền liệt chủ yếu gây ra các triệu chứng về đường tiểu, không đau, tiến triển chậm, không có dấu hiệu tổng thể rõ ràng.
• Viêm tuyến tiền liệt thường kèm theo các triệu chứng đau rần, sốt, mệt mỏi, cảm giác nóng rát khi đi tiểu, có thể lây qua đường tình dục.
• Ung thư tuyến tiền liệt thường không có triệu chứng rõ rệt trong giai đoạn sớm, nhưng có thể phát hiện qua xét nghiệm máu PSA hoặc hình ảnh siêu âm, sinh thiết để xác định.

Việc chẩn đoán chính xác rất quan trọng để xây dựng phác đồ điều trị phù hợp, tránh nhầm lẫn dẫn đến điều trị không hiệu quả.

Tầm quan trọng của việc khám và phát hiện sớm

Phát hiện sớm phì đại tuyến tiền liệt giúp giảm thiểu các biến chứng như viêm nhiễm, sỏi thận, suy thận hoặc thậm chí là xuất hiện ung thư. Đặc biệt, khi thấy xuất hiện các triệu chứng bất thường, nam giới cần tới cơ sở y tế để khám và kiểm tra sớm.

Thói quen thăm khám định kỳ từ tuổi trung niên trở lên là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất. Đồng thời, việc này còn giúp phát hiện bệnh lý khác như ung thư khi còn trong giai đoạn sớm, tăng khả năng điều trị thành công và giảm thiểu các biến chứng nặng.

Biện pháp phòng ngừa và kiểm soát bệnh

Thăm khám định kỳ và theo dõi sức khỏe tuyến tiền liệt

Theo khuyến cáo của các chuyên gia, nam giới trung niên nên đi khám định kỳ mỗi năm một lần hoặc theo chỉ định của bác sĩ.

Khi có các triệu chứng bất thường, không tự ý mua thuốc hoặc điều trị tại nhà để tránh biến chứng không mong muốn.

Các phương pháp kiểm tra định kỳ như siêu âm, xét nghiệm máu và nước tiểu giúp phát hiện bệnh sớm nhất có thể.

Đặc biệt, khám hậu phẫu, kiểm tra PSA định kỳ để nhận biết sớm các dấu hiệu ung thư hoặc các bệnh lý nguy hiểm khác.

Lối sống lành mạnh và chế độ dinh dưỡng phù hợp

Chế độ ăn uống hợp lý, giàu chất xơ, ít chất béo, hạn chế rượu bia, thuốc lá và đồ uống có chứa cafein sẽ giảm nguy cơ mắc và tiến triển bệnh.

Bên cạnh đó, duy trì vận động thể chất đều đặn, chơi thể thao nhẹ nhàng như đi bộ, đạp xe giúp kiểm soát cân nặng, ổn định hormone và giảm viêm.

Thói quen sinh hoạt khoa học, ngủ đủ giấc, tránh stress cũng giúp nâng cao hệ miễn dịch, kiểm soát tốt chức năng tuyến tiền liệt.

Các phương pháp điều trị bệnh phì đại tuyến tiền liệt

Điều trị nội khoa bằng thuốc

Trong giai đoạn nhẹ hoặc trung bình, bác sĩ thường kê đơn các loại thuốc giảm kích thước tuyến tiền liệt và làm giảm các triệu chứng, gồm:

• Thuốc làm thư giãn cơ vùng chậu, thúc đẩy dòng chảy nước tiểu.
• Thuốc ức chế nội tiết, giảm kích thước tuyến.
• Thuốc kháng sinh trong các trường hợp viêm nhiễm.

Điều trị này cần tuân thủ đúng hướng dẫn, kiên trì và theo dõi sát để tránh các tác dụng phụ hay giảm hiệu quả điều trị theo thời gian.

Can thiệp ngoại khoa và phẫu thuật

Trong các trường hợp bệnh nặng hoặc không đáp ứng điều trị nội khoa, các phương pháp can thiệp ngoại khoa sẽ được xem xét:

• Phẫu thuật nội soi bóc tách tuyến tiền liệt qua niệu đạo (TURP).
• Phẫu thuật mở bóc tách tuyến tiền liệt.
• Điều trị bằng laser hoặc mổ bằng kỹ thuật mới để giảm tác động xâm lấn.

Các phương pháp này giúp giảm kích thước tuyến, giải phóng dòng tiểu và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Can thiệp ngoại khoa và phẫu thuật

Phương pháp điều trị tự nhiên và hỗ trợ bổ sung

Ngoài điều trị y khoa, các phương pháp tự nhiên như chế độ dinh dưỡng hợp lý, luyện tập thường xuyên, xoa bóp, bổ sung thảo dược theo chỉ định của bác sĩ cũng giúp hỗ trợ quá trình chữa bệnh.

Tuy nhiên, cần lưu ý không tự ý mua thuốc hoặc thảo dược không rõ nguồn gốc để tránh gây tác dụng phụ hay ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

Vai trò của y bác sĩ trong quá trình điều trị

Chuyên gia y tế đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong chẩn đoán chính xác, lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, theo dõi và kiểm soát quá trình hồi phục của bệnh nhân. Việc tuân thủ chỉ định, tái khám định kỳ giúp tránh các biến chứng nghiêm trọng, đảm bảo sức khỏe tuyến tiền liệt và chất lượng cuộc sống.

Xem thêm:

• Phì đại tuyến tiền liệt có gây ung thư không? Biện pháp điều trị hạn chế biến chứng
• Phì đại tuyến tiền liệt có di truyền không? Dược sĩ tư vấn lối sống và cách chẩn đoán bệnh

Kết luận

Tình trạng phì đại tuyến tiền liệt không phải là bệnh truyền nhiễm và không lây qua những con đường tiếp xúc thông thường hay hoạt động sinh hoạt hàng ngày.

Nguyên nhân chính xuất phát từ quá trình lão hóa, thay đổi nội tiết, yếu tố di truyền và lối sống không lành mạnh.

Bệnh lý này không liên quan đến các bệnh nhiễm trùng như viêm tuyến tiền liệt, do đó, phì đại tuyến tiền liệt có lây không thực tế là câu hỏi không có khả năng lây bệnh theo cách truyền nhiễm thông thường.

Tuy nhiên, các bệnh nhiễm trùng liên quan có thể lây qua đường tình dục hoặc các tiếp xúc có chứa dịch bệnh

Việc duy trì vệ sinh cá nhân, khám định kỳ, chế độ sinh hoạt hợp lý và kịp thời phát hiện bệnh để có hướng điều trị phù hợp là các yếu tố then chốt giúp phòng tránh hiệu quả, nâng cao chất lượng cuộc sống cho nam giới.