Phì đại tuyến tiền liệt bao nhiêu là bình thường? Chi tiết về cách chuẩn đoán và điều trị

Trong cuộc sống hàng ngày, sức khỏe của tuyến tiền liệt ở nam giới thường không được chú ý đúng mức, cho đến khi bắt gặp các triệu chứng bất thường hoặc khi tuổi tác bắt đầu tăng.

Vậy, phì đại tuyến tiền liệt bao nhiêu là bình thường? Đây là câu hỏi mà nhiều người đàn ông trung niên và cao tuổi thường đặt ra khi quan tâm đến sức khỏe của bản thân.

Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ về tuyến tiền liệt, mức độ bình thường của kích thước, cách đo lường chính xác và các phương pháp điều trị phù hợp để duy trì cuộc sống khỏe mạnh.

Giới thiệu chung về tuyến tiền liệt và tình trạng phì đại

Tại sao phì đại tuyến tiền liệt lại phổ biến ở đàn ông trung niên và cao tuổi?

Tuổi tác là yếu tố chính đóng vai trò trong sự phát triển của phì đại tuyến tiền liệt. Khi nam giới bước vào tuổi trung niên, nồng độ hormone trong cơ thể thay đổi theo chiều hướng không ổn định, đặc biệt là sự giảm testosterone nhưng lại tăng lượng DHT – yếu tố thúc đẩy tăng sinh mô tuyến.

phì đại tuyến tiền liệt lại phổ biến ở đàn ông trung niên và cao tuổi

Thêm vào đó, quá trình lão hóa còn làm giảm khả năng tự điều chỉnh của tuyến tiền liệt và các cơ quan liên quan trong hệ tiết niệu.

Nguyên nhân khác bao gồm các yếu tố di truyền, chế độ sinh hoạt không lành mạnh, và các bệnh lý liên quan như tiểu đường hoặc cao huyết áp.

Các yếu tố nguy cơ gây phì đại tuyến tiền liệt

Bên cạnh tuổi tác, còn có nhiều yếu tố khác làm tăng nguy cơ mắc phì đại tuyến tiền liệt. Khả năng di truyền cũng đóng vai trò quan trọng, khi có người trong gia đình mắc bệnh, khả năng di truyền sang các thế hệ sau sẽ cao hơn.

Chế độ sinh hoạt kém là một trong các nguyên nhân chính, đặc biệt là chế độ ăn ít rau xanh, giàu chất béo bão hòa, và thiếu vận động thể chất.

Thói quen hút thuốc, sử dụng rượu bia quá mức cũng góp phần làm tăng nguy cơ phát triển bệnh lý tuyến tiền liệt.

Ngoài ra, các bệnh mãn tính như tiểu đường, cao huyết áp hay béo phì đều liên quan đến việc tăng nguy cơ phì đại tuyến tiền liệt.

Các yếu tố khác như môi trường ô nhiễm, căng thẳng kéo dài, hay tiếp xúc với các chất độc hại cũng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của tuyến tiền liệt.

Các chỉ số bình thường của tuyến tiền liệt

Kích thước tuyến tiền liệt bình thường

Khi mới sinh, tiền liệt tuyến có kích thước bằng hạt đậu Hà Lan và tiếp tục phát triển cho đến khi 20 tuổi, lúc này có khối lượng 15-20g.

Giai đoạn tuổi từ 30-45 khối lượng tuyến tiền liệt duy trì ổn định ở mức 20g. Kích thước tiền liệt tuyến bình thường lần lượt là: chiều rộng 4cm, chiều dài 3cm, đường kính trước sau khoảng 2cm.

Kích thước tuyến tiền liệt bình thường

Kích thước phì đại tuyến tiền liệt 

Giai đoạn từ 45 tuổi trở lên tuyến tiền liệt phát triển không ổn định, kích thước dần phình to. Mức độ phì đại khác nhau ở mỗi người, bình thường tiền liệt tuyến có khối lượng trung bình 20g, ở người phì đại tiền liệt tuyến tăng thêm từ 30g - 80 g, thậm chí có người từ 100g - 200 g.

Những phân loại mức độ phì đại dựa trên kích thước

Các phân loại này dựa trên thể tích hoặc trọng lượng của tuyến tiền liệt.

• Phì đại nhẹ: thể tích từ 30-40cm³ hoặc dưới 40g.
• Phì đại vừa phải: thể tích từ 40-60cm³ hoặc 40-60g.
• Phì đại nặng: thể tích trên 60cm³ hoặc hơn 60g.

Phì đại tuyến tiền liệt bao nhiêu là bình thường?

Mức độ kích thước tuyền tiền liệt được xem là bình thường

Trong y khoa, kích thước tuyến tiền liệt bình thường được xác định dựa trên thể tích hoặc trọng lượng của tuyến.

Theo tiêu chuẩn quốc tế, thể tích thường không vượt quá 20-25g hoặc 20-25cm³ là bình thường, đặc biệt ở người trẻ tuổi.

Khi nào kích thước bắt đầu trở thành nguy hiểm

Kích thước tuyến tiền liệt khi vượt quá giới hạn bình thường không nhất thiết phải gây biến chứng hoặc triệu chứng rõ rệt.

Song, khi sự gia tăng về kích thước bắt đầu gây ra các triệu chứng như khó tiểu, rò rỉ hoặc cảm giác không thoải mái, đó là lúc cần xem xét kỹ hơn mức độ nguy hiểm của tình trạng này.

Trong nhiều trường hợp, kích thước tuyến tiền liệt lớn hơn 40-60g hoặc thể tích trên 60cm³ có khả năng gây tắc nghẽn niệu đạo phần lớn, làm giảm khả năng dòng chảy của nước tiểu và ảnh hưởng đến chức năng thận. Bệnh nhân có thể đối mặt với các nguy cơ như nhiễm trùng đường tiết niệu, suy thận hoặc sỏi thận.

Triệu chứng và hậu quả của phì đại tuyến tiền liệt

Triệu chứng thường gặp khi tuyến tiền liệt phì đại

Các triệu chứng thường xuất hiện rõ ràng khi tuyến tiền liệt bắt đầu phì đại vượt quá ngưỡng bình thường. Người bệnh có thể gặp các biểu hiện như:

• Đi tiểu nhiều lần trong ngày, đặc biệt đêm khuya gây mất ngủ
• Tiểu rắt, cảm giác không rỗng bàng quang sau khi đi tiểu
• Dòng nước tiểu yếu hoặc ngắt quãng, cảm giác không đều
• Tình trạng rò rỉ nhỏ giọt hoặc không kiểm soát được quá trình tiểu
• Cảm giác đau hoặc nóng rát khi đi tiểu, có thể kèm theo máu trong nước tiểu (hiếm gặp)
• Đau lưng hoặc vùng bụng dưới kéo dài

Đau lưng triệu chứng thường gặp khi tuyến tiền liệt phì đại

Các biến chứng có thể xảy ra nếu không điều trị kịp thời

Không điều trị hoặc chần chừ trong việc xử lý các biểu hiện của phì đại tuyến tiền liệt có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng như sau:

• Nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát nhiều lần, gây viêm đường tiết niệu cấp hoặc mãn tính
• Sỏi thận hoặc sỏi bàng quang do các chất cặn trong nước tiểu tích tụ lâu ngày
• Suy thận hoặc suy giảm chức năng thận do tắc nghẽn dòng chảy nước tiểu kéo dài
• Rối loạn chức năng tình dục hoặc mất khả năng sinh sản
• Tăng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt hoặc các bệnh lý liên quan khác

Phương pháp chẩn đoán và xác định mức độ phì đại

Khám lâm sàng và hỏi bệnh

Siêu âm tuyến tiền liệt

Các xét nghiệm liên quan (PSA, UIV,..)

Điều trị và quản lý bệnh phì đại tuyến tiền liệt

Các phương pháp điều trị bảo tồn

• Thay đổi chế độ sinh hoạt, ăn uống khoa học, hạn chế đồ béo, chất kích thích
• Vận động thể chất đều đặn, giúp giảm cân và cải thiện tuần hoàn huyết
• Sử dụng thuốc theo chỉ định như thuốc ức chế DHT hoặc thuốc giãn cơ để giảm kích thước tuyến và giảm triệu chứng
• Theo dõi định kỳ để kiểm soát sự tiến triển của bệnh

Phẫu thuật và các kỹ thuật can thiệp nội soi

Khi mức độ phì đại trở nên nặng hoặc gây ra các biến chứng nghiêm trọng, các biện pháp can thiệp như phẫu thuật sẽ được xem xét. Các kỹ thuật phổ biến gồm có:

• Phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt qua đường niệu đạo (TURP) – phương pháp chuẩn và hiệu quả cao nhất
• Phẫu thuật mở tuyến để loại bỏ mô tăng sinh trong trường hợp kích thước quá lớn hoặc không thể thực hiện nội soi
• Các kỹ thuật nội soi khác như laser và cắt bỏ bằng năng lượng laser để giảm nguy cơ chảy máu và nhanh hồi phục
• Thủ thuật ít xâm lấn hơn như cấy ghép mô hoặc các phương pháp xạ trị trong các trường hợp phức tạp

Lối sống, chế độ dinh dưỡng hỗ trợ giảm kích thước tuyến tiền liệt

Ngoài điều trị y học, thay đổi lối sống và chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong quản lý bệnh. Các khuyến nghị phổ biến gồm có:

• Ăn nhiều rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu axit béo omega-3 và chất chống oxy hóa
• Hạn chế thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa, đồ chế biến sẵn, thực phẩm nhanh có thể làm nặng thêm tình trạng viêm nhiễm
• Uống đủ lượng nước sạch hàng ngày, tránh lạm dụng thuốc lợi tiểu hoặc thuốc điều trị không theo hướng dẫn
• Giữ gìn vệ sinh cá nhân sạch sẽ, kiểm soát các bệnh lý đi kèm như tiểu đường, cao huyết áp

Chế độ sinh hoạt tích cực còn giúp kiểm soát cân nặng, giảm nguy cơ phát triển các bệnh mãn tính, góp phần duy trì kích thước tuyến tiền liệt trong mức bình thường.

Khi nào cần khám và điều trị chuyên sâu?

Khi phát hiện các triệu chứng bất thường hoặc kích thước tuyến tiền liệt lớn hơn mức bình thường, bạn nên tới gặp bác sĩ chuyên khoa.

Thời điểm thích hợp để khám có thể là khi xuất hiện các triệu chứng như tiểu đêm, tiểu khó, rò rỉ hoặc đau đớn.

Việc chủ động tiếp cận y tế giúp giảm thiểu nguy cơ hậu quả nặng nề và đảm bảo chất lượng cuộc sống.

Kết luận

Phì đại tuyến tiền liệt là một tình trạng phổ biến ở nam giới trung niên và cao tuổi, tùy thuộc vào kích thước và triệu chứng đi kèm.

Kích thước tuyến tiền liệt bình thường theo tiêu chuẩn y học thường là từ 20-25g, tuy nhiên, mức độ này có thể tăng theo tuổi tác và yếu tố nguy cơ.

Điều quan trọng là nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường, thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán chính xác như siêu âm và PSA để đánh giá mức độ, từ đó lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Với sự theo dõi định kỳ và chăm sóc phù hợp, người bệnh hoàn toàn có thể quản lý tốt tình trạng của mình, giảm thiểu các biến chứng nguy hiểm, duy trì cuộc sống khỏe mạnh và năng động.

Xem thêm:

• Bệnh phì đại tuyến tiền liệt uống lá gì tốt? Danh sách 5 loại lá và cách sử dụng chi tiết
• Xoa bụng chữa bệnh phì đại tiền liệt tuyến: cách thực hiện và những lưu ý